Ελιά Το Πολύτιμο κι αγαπημένο δέντρο των Ελλήνων

Εδώ και χιλιετίες, το κατ' εξοχήν δέντρο του μεσογειακού χώρου, η ελιά, συνυπάρχει με τους λαούς της Μεσογείου, έχει συνδεθεί με την καθημερινότητα και τις συνήθειές τους και, έχοντας ξεπεράσει τα όρια του τοπίου, έχει αφήσει τα ίχνη της σε όλους τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στα παράλια της.

Ελιά, ένα δώρο της φύσης, μια λέξη-κλειδί για την κατανόηση της εξέλιξης πολλών περιοχών αλλά και μια πρόκληση για να ταξιδέψεις ακολουθώντας τους δρόμους και την πλούσια ιστορία της γύρω από τη Μεσόγειο, τη Μεσόγειο της Ελιάς.

 H φυσιογνωμία των λαών και των κοινωνιών πλάθεται, εκτός των άλλων, και μέσα από τον διάλογό τους με τον φυσικό χώρο που τους περιβάλλει.

Για τους Έλληνες και τους άλλους μεσογειακούς λαούς, αν θα έπρεπε να κατονομάσουμε ένα χαρακτηριστικό της οικείας σ' αυτούς φύσης, ένα καρποφόρο δένδρο που επέδρασε όχι μόνο στην κοινωνική και οικονομική ραγματικότητα, αλλά και στο πεδίο της λατρευτικής τους πρακτικής, των δοξασιών και των εθίμων, την πρώτη θέση κατέχει αναμφισβήτητα, η ελιά.

Ελιά

«Δέντρο γεμάτο πατρογονικά
παραμύθια, το νοιώθει ο καθένας
σαν ευλογία και σαν ασφάλεια
(Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος)

 Η ελιά ως αυτοφυές δέντρο - αγριελιά - πρωτοεμφανίστηκε στην ανατολική Μεσόγειο εκεί δηλαδή όπου αναπτύχθηκαν μερικοί από τους αρχαιότερους πολιτισμούς.

Πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες στις Κυκλάδες, την καρδιά του Αιγαίου, έφεραν στο φως απολιθωμένα φύλλα ελιάς, τα οποία σύμφωνα με τις σύγχρονες μεθόδους χρονολόγησης φαίνεται να είναι ηλικίας 50-60.000 ετών.

Με λίγες σταγόνες λάδι από το καντήλι του Αϊ-Νικόλα γαλήνευαν οι ναυτικοί τη θάλασσα ...

Αξεπέραστη πηγή ζωής, η ελιά είναι παρούσα στα κείμενα των αρχαίων και των σύγχρονων ελλήνων συγγραφέων και ποιητών.

Γοητευμένοι από το φως της και τις υπέροχες αρχέγονες ιστορίες που μόνο αυτή ξέρει τόσο όμορφα να διηγείται, την ύμνησαν όσο λίγα δέντρα γιατί την αγάπησαν πολύ.

Χωρίς την ελιά το ελληνικό τοπίο θα ήταν πιο φτωχό και οι Έλληνες καλλιτέχνες και ποιητές θα είχαν χάσει μια μοναδική πηγή έμπνευσης.

Καταμεσήμερο Ιουλίου...
που κι αν ακόμα δεν υπήρχαν ελαιώνες...
θα τους είχα επινοήσει.
( Οδυσσέας Ελύτης )

Που τρώει λάδι και ψωμί και λαδωτό πιτάρι,
δεν του επιάνου οι σαϊτιές του χαρομακελάρη.( Κρητική μαντινάδα )

Η χρησιμοποίηση του δέντρου της ελιάς και των προϊόντων της στην αρχαία τελετουργία καθόρισε από πολύ νωρίς τον συμβολισμό του σαν δέντρο του καλού δίνοντας του μια ξεχωριστή θέση.

Πολύτιμο κι αγαπημένο δέντρο των Ελλήνων και των άλλων μεσογειακών λαών, συνδεδεμένο με την αναγέννηση και το φως, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να θεωρείται θεϊκό δώρο, σύμβολο ειρήσης, προστασίας και γονιμότητας.

Το λάδι της ελιάς, όπως το στάρι και το κρασί, αποτελεί στη σύγχρονη λατρεία θρησκευτικό αγαθό και χρησιμοποιείται σε πολλές τελετές της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκείας.

 Η ελιά ευδοκιμεί σχεδόν αποκλειστικά στην λεκάνη της Μεσογείου και ο τρόπος καλλιέργειας της αποτελεί βασικό παράγοντα διατήρησης του οικοσυστήματος.

Ζει και προσφέρει καρπούς για αιώνες, καλλιεργείται σε κάθε έδαφος, αγαπά το μεσογειακό κλίμα, ζητά έλάχιστη περιποίηση και αξιοποιείται πλήρως ως καρπός, φύλλωμα και ξύλο.

Η ελιά συμβάλλει στην αποτροπή της διάβρωσης σε περιοχές με οξυμένο το φαινόμενο της ερημοποίησης κι αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα ανάπτυξης περιοχών με σοβαρά προβλήματα απασχόλησης και συνοχής.

Ελιά, σύμβολο γαλήνης, γονιμότητας, ειρήνης. Τα κλαδιά της έγιναν στεφάνια για να στεφανώνουν τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων και ο πολύτιμος χυμός των καρπών της, το ελαιόλαδο, ήταν το βραβείο για τους νικητές των περίφημων Παναθηναϊκών Αγώνων που γίνονταν προς τιμή της θεάς Αθηνάς.  

Σήμερα υπάρχουν στην Ελλάδα 150.000.000 περίπου ελαιόδεντρα, λειτουργούν 2.800 ελαιοτριβεία και 500.000 οκογένειες ζουν από την καλλιέργεια της ελιάς, αφού σε αρκετές - κυρίως άγονες - περιοχές το ελαιόλαδο αποτελεί το αποκλειστικό εισόδημα των κατοίκων.

 Η επί χιλιετίες παρουσία της ελιάς στον ελληνικό αλλά και τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, εκτός από την καθημερινή ζωή κα τις λατρευτικές συνήθειες, επηρέασε τα ήθη και τα έθιμα των λαών που έζησαν και ζούν κάτω από τη σκιά της δημιουργώντας με το πέρασμα των χρόνων έναν εντελώς ιδιαίτερο πολιτισμό, τον Πολιτισμό της Ελιάς.

Λέει η ελιά στον αφέντη της:
"Φρόντισε με να σε θρέψω.
Πότισε με να σε πλουτίσω"( παροιμία από τη Μεσόγειο)

Το βρήκαμε ΕΔΩ

Το μάζεμα της ελιάς. Ένα εκπληκτικό φιλμ για μια ελληνική παράδοση αιώνων

Ένα υπέροχο οπτικό ταξίδι στους ελαιώνες της Κρήτης γεμάτο μνήμες, συγκίνηση, και την ψυχή της  Ελλάδας. "The Olive Tree Will Always Be Here", δηλαδή "η ελιά θα είναι πάντα εδώ" ο τίτλος του ολιγόλεπτου φιλμ.  Μια ταινία μικρού μήκους για την σημασία της ελιάς για τους Έλληνες με αισθητική τελειότητα, δύναμη και ευαισθησία. Μαγικές κινηματογραφικές εικόνες από μια φθινοπωρινή Κρήτη και από πρόσωπα βγαλμένα από μια άλλη εποχή.

The Olive Tree Will Always Be Here from Yatzer on Vimeo.

το βρήκαμε ΕΔΩ

Ελιά Το Υγρό Χρυσάφι της Μεσογείου

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

«Από πράσινη έγινα μαύρη, έπειτα με έλιωσαν με προσοχή, και τελικά με μεταμόρφωσαν σε καθαρό χρυσάφι».—Παραδοσιακός ισπανικός γρίφος.

ΟΤΑΝ μια ελιά ωριμάζει πάνω στο δέντρο, από πράσινη γίνεται γυαλιστερή μαύρη. Αλλά κάτω από το σκούρο περίβλημά της υπάρχει «χρυσάφι» που περιμένει να εξαχθεί. Όταν οι ώριμες ελιές συνθλίβονται, απελευθερώνουν ένα χρυσαφένιο υγρό, το οποίο ομορφαίνει τα τραπέζια των μεσογειακών νοικοκυριών εδώ και χιλιάδες χρόνια. Αυτό το υγρό χρυσάφι—το ελαιόλαδο—είναι το πολύτιμο προϊόν των ελαιόδεντρων, τα οποία καλύπτουν ολόκληρες λοφοπλαγιές από την Πορτογαλία ως τη Συρία.

Το λάδι από αυτά τα ανθεκτικά δέντρα ικανοποιεί τον ουρανίσκο και συμβάλλει στην καλή υγεία. Για τους μεσογειακούς λαούς, το «λάδι» ήταν ανέκαθεν συνώνυμο του «ελαιόλαδου». Μάλιστα η ισπανική λέξη που σημαίνει «λάδι», η λέξη αθέιτε, προέρχεται από την αραβική λέξη αζέιτ, η οποία κατά γράμμα σημαίνει «χυμός της ελιάς». Και το ελαιόλαδο είναι ακριβώς αυτό—ο ανόθευτος χυμός από τη σύνθλιψη της ελιάς. Εφόσον το λάδι προέρχεται από τις ελιές χωρίς να χρειάζεται πρόσθετα ή άλλες χημικές επεξεργασίες, διατηρούνται πλήρως όλες οι φυσικές ιδιότητες, η γεύση και το άρωμα του λαδιού.

Χρυσαφένιο Υγρό που Παραμένει Απαράμιλλο

Η ιστορικός Έρλα Ζουίνγκλ εξηγεί ότι το ελαιόλαδο «θεωρούνταν πολύτιμο ανά τους αιώνες ως τροφή, καύσιμο, καταπραϋντικό φάρμακο, καθώς και για την τέλεση μυστηρίων». Σήμερα «το υγρό χρυσάφι της ελιάς παραμένει απαράμιλλο σε σύγκριση με τα άλλα λάδια», προσθέτει η ίδια. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, η απλή μέθοδος παραγωγής ελαιόλαδου δεν έχει αλλάξει. Αρχικά, οι εργάτες χτυπούν τα κλαδιά των δέντρων με ραβδιά για να ρίξουν τις ελιές στο έδαφος, από όπου και τις συλλέγουν. Έπειτα, ολόκληρες οι ελιές, μαζί με τα κουκούτσια, συνθλίβονται στο ελαιοτριβείο. Κατόπιν, απομακρύνονται οι στερεές ύλες. Τελικά, αφού το λάδι διαχωριστεί από το νερό σε μια δεξαμενή διαχωρισμού, είναι έτοιμο για κατανάλωση.*

Ανόμοια με το χρυσάφι, όμως, το ελαιόλαδο υπάρχει σε τόσο πολλές ποικιλίες όσες και το κρασί. Παγκοσμίως, καλλιεργούνται ένα δισεκατομμύριο ελαιόδεντρα.* Οι δε φυτοκόμοι έχουν ξεχωρίσει περισσότερες από 680 διαφορετικές ποικιλίες ελιάς. Εκτός από τις διαφορές ανάλογα με την ποικιλία, παράγοντες όπως ο τύπος του εδάφους, οι καιρικές συνθήκες, η περίοδος συγκομιδής (κυμαίνεται από το Νοέμβριο ως το Φεβρουάριο), καθώς και η διαδικασία εξαγωγής επηρεάζουν τη γεύση, το χρώμα και το άρωμα του λαδιού, τα οποία είναι μοναδικά. Ανεξάρτητες ομάδες επαγγελματιών δοκιμαστών προσδιορίζουν τη γεύση διαφορετικών λαδιών ως γλυκιά, έντονη, φρουτώδη ή αρμονική. Οι δοκιμαστές διασφαλίζουν τη διατήρηση της ποιότητας του τελικού προϊόντος.

Το μεσογειακό κλίμα ευνοεί την καλλιέργεια ελαιόδεντρων, και γι’ αυτό το 95 περίπου τοις εκατό της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής ελαιόλαδου προέρχεται από τη λεκάνη της Μεσογείου. Οι ταξιδιώτες θα παρατηρήσουν λοφοπλαγιές με ελαιώνες στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στο Μαρόκο, στην Πορτογαλία, στη Συρία, στην Τυνησία και στην Τουρκία. Πράγματι, η πλούσια σοδειά της ελιάς μπορεί να χαρακτηριστεί «υγρό χρυσάφι της Μεσογείου».

Υγιεινό Συστατικό της Μεσογειακής Διατροφής

Επί αιώνες, η μεσογειακή κουζίνα βασίζεται στο ελαιόλαδο, το οποίο εμπλουτίζει τη γεύση πολλών χαρακτηριστικών πιάτων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο τηγάνισμα, στο μαρινάρισμα ή ως καρύκευμα των τροφών. «Ένα προϊόν που καταναλώνεται εδώ και 4.000 χρόνια δεν μπορεί παρά να είναι καλό», ισχυρίζεται ο αρχιμάγειρας Χοσέ Γκαρσία Μαρίν περιγράφοντας τη σπουδαιότητα του ελαιόλαδου στην ισπανική μαγειρική. «Και αυτό το “νέκταρ” έχει γίνει πιο ποιοτικό τα πρόσφατα χρόνια, χάρη στις προσεκτικές μεθόδους παραγωγής», προσθέτει ο ίδιος.

Οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει εδώ και πολύ καιρό ότι οι άνθρωποι που ακολουθούν την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή απολαμβάνουν σημαντικά οφέλη στην υγεία τους.* Πρόσφατα, διατροφολόγοι διοργάνωσαν ένα Διεθνές Συνέδριο για την Ευεργετική Επίδραση του Παρθένου Ελαιόλαδου στην Υγεία. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι ότι η μεσογειακή διατροφή, η οποία περιλαμβάνει παρθένο ελαιόλαδο, συνδέεται με την υγεία και τη μακροβιότητα. Η διατροφή που είναι πλούσια σε παρθένο ελαιόλαδο μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου για καρδιοπάθεια και καρκίνο. «Σε όλες τις χώρες όπου οι πληθυσμοί ακολουθούν τη χαρακτηριστική μεσογειακή διατροφή . . . με το παρθένο ελαιόλαδο ως κύρια πηγή λίπους», ανέφεραν οι ειδικοί, «τα ποσοστά κρουσμάτων καρκίνου είναι χαμηλότερα από ό,τι στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης».

Οι λόγοι για τους οποίους υπάρχουν τα συγκεκριμένα οφέλη στην υγεία μπορεί να είναι πολλοί. Ένας από αυτούς είναι η υψηλή περιεκτικότητα του ελαιόλαδου σε ελαϊκό οξύ (ως και 80 τοις εκατό), το οποίο ωφελεί το κυκλοφορικό σύστημα. Επιπλέον, επειδή δεν υφίσταται χημική επεξεργασία και δεν έχει συντηρητικά, το ελαιόλαδο διατηρεί τις βιταμίνες, τα μονοακόρεστα λίπη και άλλα φυσικά συστατικά του ώριμου καρπού.

Χάρη στην αντιοξειδωτική δράση των δευτερευόντων συστατικών του, όπως η βιταμίνη E και οι πολυφαινόλες (αρωματικά συστατικά), το ελαιόλαδο προστατεύει και τονώνει επίσης το δέρμα. Γι’ αυτό, χρησιμοποιείται συχνά στα καλλυντικά, στις λοσιόν, στα σαμπουάν και στα σαπούνια. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο εμπλουτισμένο με βότανα για τον καθαρισμό και την ενυδάτωση του δέρματος. Αργότερα, τον έκτο αιώνα, Γάλλοι παρασκευαστές άρχισαν να φτιάχνουν σαπούνια από ελαιόλαδο, αναμειγνύοντας το λάδι με στάχτη από θαλάσσια φυτά.

Το Ελαιόλαδο στους Βιβλικούς Χρόνους

Στους Βιβλικούς χρόνους το ελαιόλαδο χρησιμοποιούνταν εκτενώς ως τροφή, καλλυντικό, καύσιμο και φάρμακο, καθώς και για άλλους σκοπούς. Η Γραφή αναφέρεται στο ελαιόλαδο περίπου 250 φορές, είτε ως καθαυτό λάδι είτε ως το βασικό συστατικό αρωματικών ελαίων.

Οι Γραφές δείχνουν καθαρά το σημαντικό ρόλο που έπαιζε το ελαιόλαδο στη ζωή μιας συνηθισμένης οικογένειας Ισραηλιτών. Αποτελούσε βασικό στοιχείο της διατροφής τους, και η αφθονία λαδιού ήταν σημάδι ευημερίας. (Ιωήλ 2:24) Τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες άλειβαν το σώμα τους με ελαιόλαδο. Προτού συναντήσει τον Βοόζ, η Ρουθ “αλείφτηκε με λάδι”. (Ρουθ 3:3) Έπειτα από εφτά μέρες νηστείας, ο Βασιλιάς Δαβίδ «σηκώθηκε από τη γη και πλύθηκε και αλείφτηκε με λάδι και άλλαξε τους μανδύες του και πήγε στον οίκο του Ιεχωβά».—2 Σαμουήλ 12:20.

Τα λυχνάρια στην αρχαιότητα χρειάζονταν επαρκή ποσότητα ελαιόλαδου. (Ματθαίος 25:1-12) «Αγνό λάδι από κοπανισμένες ελιές» χρησιμοποιούνταν για το φωτισμό της σκηνής της μαρτυρίας στην έρημο. (Λευιτικό 24:2) Την εποχή του Βασιλιά Σολομώντα, το ελαιόλαδο αποτελούσε σημαντικό προϊόν του διεθνούς εμπορίου. (1 Βασιλέων 5:10, 11) Προφήτες έχρισαν βασιλιάδες με λάδι. (1 Σαμουήλ 10:1) Οι καλοσυνάτοι οικοδεσπότες έδειχναν φιλοξενία στους επισκέπτες τους αλείφοντας το κεφάλι τους με λάδι. (Λουκάς 7:44-46) Ο καλός Σαμαρείτης της παραβολής του Ιησού περιποιήθηκε τα τραύματα ενός πληγωμένου ανθρώπου με λάδι και κρασί.—Λουκάς 10:33, 34.

Στις Γραφές, η καταπραϋντική συμβουλή και παρηγοριά παραβάλλονται με το λάδι λόγω της διαδεδομένης ιατρικής του χρήσης. Ο Χριστιανός μαθητής Ιάκωβος έγραψε: «Είναι κανείς μεταξύ σας άρρωστος; Ας καλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας, και ας προσευχηθούν για αυτόν, αλείβοντάς τον με λάδι στο όνομα του Ιεχωβά. Και η προσευχή της πίστης θα κάνει καλά εκείνον που πάσχει, και ο Ιεχωβά θα τον εγείρει».—Ιακώβου 5:14, 15.

Τα αγαθά που παρέχει το ελαιόδεντρο δεν είναι παροδικά. Ένα ελαιόδεντρο μπορεί να προμηθεύει στους κατόχους του τρία με τέσσερα λίτρα λάδι κάθε χρόνο επί πολλούς αιώνες! Δεν χωράει αμφιβολία: Αυτό το υγρό χρυσάφι είναι δυνατόν να βελτιώσει την υγεία μας, να ανακουφίσει το δέρμα μας και να νοστιμέψει το φαγητό μας.

Ασθένειες Ελιάς ενημερωτικό δελτίο

Γεωργικές Προειδοποιήσεις για τις ασθένειες της ελιάς από το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης 

Ασθένεις Ελίας ενημερωτικό δελτίο

Η Καλλιέργεια της Ελιάς

Η Ελλάδα είναι το ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη της ελιάς. Το κλίμα, το έδαφος, η καλλιέργεια, ευνοούν την ανάπτυξή της. Η ελιά είναι δένδρο με λίγες απαιτήσεις και πολύ προσαρμοστικό. Η ποικιλία Κωρονέικη, ευδοκιμεί στις ξηροφυτικές συνθήκες της Μάνης και η Λιανολιά στην υπερβολική υγρασία του εδάφους της Κέρκυρας. Παρόλα αυτά, μελέτες έδειξαν ότι το δένδρο πεινά και διψά καθόλη την διάρκεια της ζωής του.

Η ρίζα της ελιάς δεν πάει βαθειά. Σταματά εκεί που μπορεί να αναπνέει. Το φύλλωμά της είναι πλούσιο, πράγμα που την βοηθά για μια ισχυρή φωτοσύνθεση. Πίνει νερό από το έδαφος και την υγρασία της ατμόσφαιρας.

Η φροντίδα που πρέπει να δίνουμε στην ελιά είναι: η καλλιέργεια του εδάφους, η μέτρια άρδευση, η λίπανση, το κλάδεμα, η καταπολέμηση των ασθενειών και η συγκομιδή. Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι το έδαφος. Η ελεγχόμενη λίπανση με οργανικά υλικά, κοπριά, κομπόστ, θεϊκό κάλλιο-μαγνήσιο, ιχνοστοιχεία, το άζωτο και ο άνθρακας που προέρχονται από τον κύκλο ζωής των άλλων φυτών και ζώων. Όσο πιο κοντά στις ρίζες γίνεται η λίπανση τόσο καλλίτερα για το δένδρο.

Το κλάδεμα παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή, την ανάπτυξη και την παραγωγή του δένδρου. Η ελιά δίνει πολλούς νέους βλαστούς και έχει μεγάλη ανανεωτική ικανότητα. Αγαπά το φως, πράγμα που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά το κλάδεμα. Βλαστίζει την άνοιξη. Οι νέοι βλαστοί θα καρπίσουν τον μεθεπόμενο χρόνο.

Ο κλαδευτής ανανεώνει τους κλάδους, απομακρύνοντας τους παλιούς και δίνοντας τη δυνατότητα στο δένδρο να βλαστίσει εκ νέου. Πρέπει να επισημάνουμε ότι κάθε ποικιλία ελιάς χρήζει διαφορετικού κλαδέματος. Με το κλάδεμα μπορούμε να διαμορφώσουμε το σχήμα της ελιάς και να ρυθμίσουμε τη βλάστηση και την καρποφορία της.
Η ελιά χρειάζεται ακόμη προστασία από τα έντομα, μερικά από τα οποία είναι ιδιαίτερα επιβλαβή, όπως ο δάκος, τους μύκητες και άλλες αρρώστιες. Αυτά καταπολεμιούνται με τα φυτοφάρμακα που επιτρέπονται σε κάθε καλλιέργεια.

Η συγκομιδή της ελιάς πρέπει να θεωρείτε και αυτή ως βασική καλλιεργητική φροντίδα. Μαζεύοντας τον καρπό της φετινής σοδειάς, προετοιμάζουμε την επόμενη. Εάν μαζέψουμε τις ελιές σωστά, προφυλάσσουμε τα βλαστάρια που θα καρπίσουν την επόμενη χρονιά.

Οδηγίες για ολοκληρωμένη παραγωγή Ελιάς 

Οδηγίες για ολοκληρωμένη παραγωγή Ελιάς by PsWebSolutionnet

Share This To YourBlog.biz

Η Ιστορια Της Ελιάς

"Γνωρίζοντας το υγρό ατόφιο χρυσάφι", κατά τον ΄Ομηρο
 και
"το μεγάλο Θεραπευτή", κατά τον Ιπποκράτη
Ελιά! Σύμβολο ειρήνης, σοφίας, γονιμότητας, ευημερίας, ευφορίας, τύχης, νίκης. Τρέφει, συντηρεί, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει. Η ελιά θεωρείται ευλογημένο δένδρο. Ο καρπός της τρώγεται μετά από επεξεργασία και από αυτήν παράγεται το ελαιόλαδο. Τα φύλλα της γίνονται τροφή ζώων. Το ξύλο της χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη και στην ξυλογλυπτική. Δικαιολογημένα η θέση της στην ιστορία  και στην μυθολογία των λαών της Μεσογείου. Αξίζει να γνωρίσουμε και να μάθουμε την ανεκτίμητη αξία της στη διατροφή,στην υγεία, στον πολιτισμό, δώρο της φύσης, ζωντανή κληρονομιά σε πολλούς τομείς της ζωής μας.
Η ιστορία της ελιάς ξεκίνησε πριν 7000 χρόνια, στην περιοχή της Μεσογείου και κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιθανολογείται από τις διάφορες παραστάσεις στα αγγεία και τους μύθους στην ιστορία των λαών που ζουν γύρω από την Μεσόγειο, ότι πρωτοεμφανίστηκε στη Συρία. Το σίγουρο είναι ότι στον ευρωπαϊκό Μεσογειακό χώρο, ήρθε από την Ελλάδα, από Φοίνικες εμπόρους. Από εκεί πέρασε στην Ιταλία, Γαλλία, Ισπανια, Πορτογαλία, Αμερική, Αυστραλία.
Κατά την Ελληνική παράδοση, η πρώτη ελιά φυτεύθηκε στην Ακρόπολη, από την θεά Αθηνά, στο ναό του Ερεχθείου Μορίου Διός και έτσι ονομάστηκε Μορέα ελιά. Αλλοι όμως λένε ότι έχει σχέση με την Κρήτη και συγκεκριμένα με την Κνωσσό, Φαιστό, Ζάκρος. Λέγεται ότι ήταν δώρο της θεάς Αθηνάς στους κατοίκους της πόλης της Αθήνας, όταν φιλονίκησε με τον θεό Ποσειδώνα, για το όνομα της πόλης των Αθηνών. Εκείνοι, σαν ένδειξη ευγνωμοσύνης, έδωσαν το όνομά της στην πόλη τους και αυτή τους δίδαξε την καλλιέργεια της ελιάς. Οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς. Στα παλάτια της  Κνωσσού, υπήρχαν περισσότερα από 1000 δωμάτια. Σύμφωνα με τη μυθολογία, στα υπόγεια του παλατιού ζούσε φυλακισμένος ο Μινώταυρος, το τέρας με κεφάλι ταύρου και σώμα ανθρώπου. Εκεί υπήρχαν ελαιοθήκες, όπου φυλασσόταν το λάδι (σώζονται μέχρι σήμερα). Μέσα σε αυτές υπήρχαν στέρνες από πέτρα, όπου τοποθετούσαν το λάδι, για να κατακαθίσουν τα διάφορα ξένα στοιχεία που υπήρχαν μέσα του (αυτή είναι μια πρωτόγονη μέθοδος απόσταξης λαδιού). Όταν καθάριζε το λάδι, το μετέφεραν με μια ειδική κουτάλα σε πιθάρια, όπου και αποθηκευόταν. Οι Κρήτες μετά το έκαναν εμπόριο. Στην Ακαδημία υπήρχαν οι 12 ιερές ελιές, οι μορίαι και ο ιερός ελαιώνας, από τον οποίο προερχόταν το λάδι που έδιναν, ως έπαθλο, στους νικητές των Παναθηναίων. Με κλάδο ελιάς ήταν στεφανωμένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Ολυμπία, έργο του Φειδία και ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Προστάτης των ιερών ελαιοδένδρων ήταν ο Δίας,"ο Μόριος Ζεύς". Τα στηρίγματα της στοάς του Παρθενώνα πατούσαν σε υψηλά βάθρα με ανάγλυφη παράσταση την ιερή ελιά της Αθήνας στον κορμό της οποίας ελισσόταν ένα φίδι.
Το ρόπαλο του Ηρακλή ήταν φτιαγμένο από αγριελιά. Όταν ο Ηρακλής ολοκλήρωσε τους 12 άθλους του, έφερε από τη χώρα των Υπερβορείων (μυθικός λαός που πίστευαν ότι κατοικούσε πέρα από τον Βορρά ή στον ουρανό), βλαστάρι ελιάς και το φύτευε στην Ολυμπία. Με τα κλαδιά αυτής της ελιάς στεφάνωναν τους νικητές ολυμπιονίκες. Στο ναό της Ήρας, στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά, η "καλλιστέφανος ελιά , από την οποία έφτιαχναν τον κότινο (στεφάνι αγριελιάς), με τον οποίο στεφάνωναν τους ολυμπιονίκες και τους έδιναν και μια φιάλη ελαιολάδου ,ως αναγνώριση νίκης.Στους ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 2004, στεφάνωσαν τους νικητές πάλι ,με κότινους, - στεφάνι ελιάς, όπως έκαναν και στα αρχαία χρόνια.
Η ελιά αναφέρεται και στην Παλαιά Διαθήκη και στο Κοράνι. Μετά τον Κατακλυσμό του Νώε, όπως λέγεται στην Παλαιά Διαθήκη, το περιστέρι που γύρισε από την αναζήτηση ζωής στη στεριά,μετέφερε κλαδί ελιάς,οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή ξανάρχισε στη γη, μετά τη βιβλική καταστροφή.
Ιερό δένδρο για τους Έλληνες.Στην αρχαία Αθήνα ,οι Αθηναίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμένουςκαι κρατούσαν κλαδί ελιάς ,ενώ οι βάρβαροι και οι δούλοι κρατούσαν κλαδί βελανιδιάς, ως πρωτόγονος λαός.Με κλάδο ελιάς έρχονταν οι αγγελιοφόροι για σύναψη ειρήνης. Ο Ομηρος την ονόμασε "ατόφιο υγρό χρυσάφι".Οι Έλληνες φιλόσοφοι, ο Διοσκουρίδης, ο Διοκλής, ο Αναξαγόρας, ο Εμπεδοκλής μελέτησαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες της ελιάς και την θρεπτική πηγή . Ο Αριστοτέλης αποκάλυψε την επιστήμη της ελαιοπαραγωγής. Ο Σόλων νομοθέτησε, απογορεύοντας να κόβουν πάνω από 2 δέντρα ελιάς τον χρόνο από τους Αθηναϊκούς ελαιώνες, για να προστατεύσει τους ελαιοπαραγωγούς.
Οι αρχαίοι Έλληνες άλειφαν τα σώματά τους και τα μαλλιά τους με λάδι ελιάς, για περιποίηση και υγεία. Χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, να θεραπεύσουν ασθένειες. Η ελιά εκτός από θρεπτικές ιδιότητες έχει και φαρμακευτικές. Ο Ιπποκράτης (ο πατέρας της Ιατρικής) την ονομάζει ο "μεγάλος θεραπευτής".Στον Ιπποκράτειο κώδικα αναφέροντα πάνω από 60 θεραπείες της ελιάς.
Οι λαοί της Μεσογείου, ως ένδειξη εκτίμησης στην ελιά, διακοσμούσαν πολλά αντικείμενα (αγγεία, κοσμήματα, πέτρες, τοιχογραφίες, ....), με σχέδια ελιάς και καρπούς ελαιοδένδρων. Ο Κωστής Παλαμάς υμνεί την ελιά. Ο Βαν Γκόγκ έφτιαξε πίνακες με απεικόνιση ελιάς. Τα δημοτικά μας τραγούδια μιλούν για την ελιά. Οι Ρωμαίοι έφτιαχναν κοσμήματα από κλαδί ελιάς, ως ανταμοιβή στους επιφανείς πολίτες τους και με τις κατακτήσεις τους βοηθούσαν στην εξάπλωση της ελιάς. Μια τοιχογραφία στα ανάκτορα της Κνωσσού απεικονίζει έναν ελαιώνα. Στον Μυκηναϊκό τάφο του Βαφειού, τα χρυσά ποτήρια κοσμούνται με ελαιόδενδρα.
Κατά την ελληνική παράδοση, με την γέννηση ενός παιδιού φύτευαν μια ελιά και όταν το παιδί γινόταν 6 χρονών, η ελιά άρχισε να δίνει τους καρπούς της. Στην Πορτογαλία έδιωχναν τα δαιμόνια με κλαδί ελιάς. Σε άλλα μέρη ραντίζουν με λάδι ελιάς τη γη, για καλή σοδειά. Στην Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις, γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε μυστική την καλλιέργεια της ελιάς. Στο Χριστιανισμό, στα καντήλια ανάβει λάδι ελιάς. Στο Μυστήριο της Βάπτισης και του Ευχελαίου χρησιμοποιείται το λάδι ελιάς.

Share This To YourBlog.biz